Osobiście nie jestem wielkim fanem kategoryzowania gier, szczególnie ze względu na wydumane generacje. Wiem, że robi się to dosyć często i gatunek MMO nie jest tutaj wyjątkiem. Kategoryzacje są z reguły sporym uproszczeniem i niestety przyczyniają się do powstawania pewnych błędów. Szczególnie w okresach przełomowych, a wierzę, że właśnie z czymś takim mamy do czynienia obecnie.

Od czegoś trzeba jednak zacząć i odniosę się tutaj do dosyć trafnego podziału, którego dokonał wnikliwy badacz piszący na blogu i ukrywający się pod ksywą - The Ancient Gaming Noob (starożytny dyletant gier – w trafnym, acz swobodnym tłumaczeniu). Interesujący mnie wpis pochodzi z 2007 roku i segreguje gry głównie ze względu na jakość grafiki i popularność. Osobiście uwzględniłbym jeszcze jeden aspekt rozgrywki MMO, a mianowicie stosunek do pojedynczego gracza, który zmienia się właśnie na przełomie 2010 i 2011 roku.

Według standardowych podziałów mamy zatem trzy generacje. Najstarszą, którą zajmę się w pierwszej kolejności. W jej obręb wchodzą tytuły, charakteryzujące się w większości grafiką 2D, a przede wszystkim są jednymi z pierwszych, jakie pojawiły się na rynku już w latach 1996 i 1997. Druga generacja to już tytuły zrealizowane w grafice 3D, a za datę początkową powstania tej grupy, należałoby uznać lata 2000 i 2001. Według serwisów branżowych pozostaje nam jeszcze jedna generacja, określana mianem obecnej. Zawiera ona w sobie wszystkie tytuły, które pojawiły się na rynku po 2004 roku.

Moim zdaniem natomiast generacja „obecna”, którą roboczo nazwę sobie trzecią, skończyła się w grudniu 2010 roku. W nadchodzących latach zapanują natomiast gry, które będą zdecydowanie bardziej nastawione na rozgrywkę dla pojedynczych osób, ale o tym później.

Pierwsza generacja - start gier MMO

Dobór tytułów do pierwszej generacji to zasadniczo kwestia gustu. Każdy dziennikarz, czy badacz analizujący ten okres gier MMO, będzie miał inne zdanie na temat tego, jakie tytuły wywarły największy wpływ na rozwój gatunku i warte są wzmianki. Chociaż są tutaj pewne produkcje, które powtarzają się praktycznie przy każdej analizie, na tych się zatem skoncentruję.

Chronologicznie rzecz biorąc pierwszym tytułem był Meridian 59. Gra pojawił się na rynku we wrześniu  1996 roku i jako pierwsza zaoferowała model płatnej miesięcznej subskrypcji. Kolejne tytuły trafiły na rynek w następnym roku i były to Ultima Online – wrzesień, Tibia – listopad, The Realm Online – grudzień. W późniejszych latach gracze otrzymali takie produkcje, jak: Lineage (1998), EverQuest (1999), Asheron’s Call (1999).

Wśród wymienionych tytułów warto zwrócić uwagę na cztery. Ultima Online, która w największym chyba stopniu spopularyzowała gatunek w Europie i Stanach Zjednoczonych. Dawała graczom mnóstwo możliwości i ścieżek rozwoju postaci, a także całą masę sposobów spędzania czasu. Lineage natomiast, to produkcja, która największą popularnością cieszyła się na rynkach azjatyckich. Była wielkim sukcesem dewelopera NCsoft, a w grudniu 2000 roku zanotowała ponad 100 tys. aktywnych użytkowników. Trzeci tytuł, na który chciałbym zwrócić uwagę to Tibia, szczególnie ze względu na rynek polski. Z różnych powodów ta pozycja cieszyła się u nas w kraju sporą popularnością. Do tego stopnia, że gracze pochodzący z Polski stanowili drugą co do wielkości grupę, stanowiąc w 2007 roku 24% całej populacji. Na Tibię warto zwrócić uwagę jeszcze z innego względu. Była to bowiem pierwsza produkcja MMO, który sukces zawdzięczała możliwości gry za darmo, dopuszczając również opcjonalny abonament.

Natomiast czwarta produkcja warta większej uwagi to Everquest. Wydawcą gry było Sony Interactive Studios America (SISA), a tytuł trafił do sprzedaży w 1999 roku, bez większych oczekiwań na sukces, który jednak przyszedł bardzo szybko. Ilość abonamentów w grze rosła gwałtownie do połowy 2001 roku, a ostatnie raporty pochodzące z 2004 roku zwracają uwagę na 430 tys. subskrypcji. Ówcześnie uczyniło to z Everquesta najbardziej popularną grę MMO na rynkach Europy i Stanów Zjednoczonych.

Sytuacja na rynku azjatyckim wyglądała zgoła inaczej. Panował tam niepodzielnie produkt NCsoft – Lineage, a według raportów wydawcy, w szczytowym okresie ilość aktywnych subskrypcji przekroczyła 3 miliony. Nie ma najmniejszych wątpliwości, że rynek gier MMO w Azji rozwijał się na zupełnie innych zasadach niż ten w świecie zachodnim i należałoby go badać odrębnie. Mnie natomiast zdecydowanie bardziej interesuje bliższy nam rynek i w dalszej analizie skupie się na trendach panujących właśnie w Europie i Stanach Zjednoczonych.

C.D.N.

Poprzednie artykuły:

Historia MMO - MUD